De schrijvers voeren vernieuwingen door in de Nederlandse literatuur en steunen de vrijheidsstrijd.

De literatuur maakt propaganda voor de Nederlandse opstand.

Met veel verschillende geloven op een klein grondgebied zagen de Nederlanders al gauw de noodzaak van verdraagzaamheid in. De onafhankelijke denker Coornhert formuleerde nieuwe ideeën voor een vreedzame samenleving.

Rederijkers experimenteren met literaire technieken. Na 1600 geven de rederijkerskamers hun besloten karakter op.

Vlaamse ballingen bevorderen de vernieuwing van de literatuur in het noorden.

De culturele en economische bloeiperiode in de Noordelijke Nederlanden tussen 1600 en 1700 wordt vaak de Gouden Eeuw genoemd. Oorspronkelijk slaat de benaming Gouden Eeuw op een legendarische tijd waarin niemand hoefde te werken.

P.C. Hooft schreef geleerd en elegant. Met zijn veelzijdige oeuvre oefende hij veel invloed uit op andere schrijvers.

Bundels met liefdesemblemen veroveren de markt. Ze zijn de Nederlandse variant van een internationaal netwerk.

Uit een onverwachte pen vloeien vlammende petrarkistische liefdesverzen. Intussen steunen de dichters in het zuiden de contrareformatie en kiezen die in het noorden partij in de politiek-religieuze conflicten.

De talentvolle schrijfster Tesselschade Visscher aarzelde niet om haar mening te geven.

De enorme koloniale expansie van de Republiek der Verenigde Nederlanden in de Gouden Eeuw heeft ook in de literatuur sporen nagelaten. Reisjournalen, zoals dat van Bontekoe, werden bestsellers.

In een tijdperk zonder wereldwijde media was het toneel een geschikt middel om ideeën te verspreiden. Stadsbesturen en predikanten hielden de theaterwereld dan ook scherp in de gaten.

Dichters in de Gouden Eeuw hadden een duidelijke maatschappelijke functie. Ze moesten belangrijke gebeurtenissen vereeuwigen met een gedicht.

Rijke zeventiende-eeuwers laten buiten de steden een buitenplaats aanleggen en nodigen dichters uit er een ‘hofdicht’ over te schrijven.

Zijn collega’s noemden hem ‘de prins der dichters’ want in hun ogen was hij de beste. Joost van den Vondel werd de beroemdste schrijver uit de Gouden Eeuw.

Verschillende opvattingen over toneel rond 1670.

De literatuur volgt de actualiteit op de voet.

Lachen gold in de Gouden Eeuw als een beproefd medicijn tegen depressies. Er bestond een uitgebreid repertoire van populaire moppen, die allesbehalve preuts waren.

In het zuiden houden de rederijkers en de religieuzen de Nederlandstalige literatuur in leven.